Δημοσιεύτηκε στις: 19 Σεπτέμβριος, 2025
Με αφορμή πρόσφατα γεγονότα, μια τοποθέτηση για τα αρκετά τελευταία χρόνια.
“Η ιστορία επαναλαμβάνεται, την πρώτη φορά σαν τραγωδία, την επόμενη σαν φάρσα”
Βρισκόμαστε στη δυσάρεστη θέση να αντιμετωπίζουμε ξανά, ένα ακόμα περιστατικό παρόμοιο με άλλα που συμβαίνουν στους χώρους μας. Μια γκρούπα (γκρούπες;) ατόμων που εργαλειοποιούν τις αναρχικές αναφορές του κινήματος, τραμπούκισε και επιτέθηκε σε συντρόφους και συντρόφισσες που εργάζονται στο Καφενείο. Θα προσπαθήσουμε να μείνουμε στην πολιτική κριτική καθώς τόσο τα φεμινιστικά όσο και τα ευρύτερα κινηματικά εργαλεία μας διδάσκουν να μην μπαίνουμε σε “λογικές κλειδαρότρυπας”. Ειδικά όταν αναφερόμαστε σε περιστατικά μεταξύ οργανωμένων συντρόφων από τη μία, και μιας γκρούπας ατόμων με αναφορά στον α/α χώρο από την άλλη. Δεν μας αφορά το αν σε μία συνθήκη ο τάδε σύντροφος είπε μια λέξη παραπάνω ή η δείνα συντρόφισσα έφτυσε στο πάτωμα. Όσοι εξαντλούν την κριτική τους στην περιπτωσιολογία κάνουν ξεκάθαρη την αδυναμία τους να εκφράσουν συνολική κριτική για τα όσα γίνονται στην καλύτερη, ή στην χειρότερη, προσπαθούν να ρίξουν στάχτη στα μάτια του κόσμου.
Εμείς έχουμε διαλέξει πλευρά, αυτή της οργανωμένης πάλης. Και η οργανωμένη πάλη δίνει ευθύνες. Εμείς δεν είμαστε άτομα που συγκροτούν συγκυριακές υπογραφές για να ξεφύγουν από την (συντροφική) κριτική. Δεν κρυβόμαστε πίσω από ανώνυμα κείμενα, γιατί η ευθύνη είναι επαναστατικό καθήκον, και όσοι αρνούνται ή φοβούνται να την πάρουν, δεν έχουν καμία θέση στο επαναστατικό κίνημα, ούτε στις σημαίες και τις αναφορές του. Εν ολίγοις, μια σύγκρουση και μια σημαία δεν σε κάνει αναρχικό, μπορεί όμως να σε κάνει υποκριτή.
Για να μιλάμε συγκεκριμένα λοιπόν, ένα παρεάκι (και θα το ονομάζαμε αλλιώς, αν υπέγραφε ποτέ ως κάτι άλλο) τα τελευταία δύο χρόνια θεωρεί ότι μπορεί να δρα ανενόχλητο στους κινηματικούς χώρους χτυπώντας, βρίζοντας και κάνοντας πολιτική με τέτοιους όρους. Αυτή η αντίληψη του “γαμάω και δέρνω” (η έκφραση δεν είναι τυχαία, έχει ακουστεί δια στόματος τους) συνοδεύεται από μια σειρά κανιβαλιστικών, αντικοινωνικών και τελικώς αντισυντροφικών συμπεριφορών. Η βασικότερη και πλέον προσβλητική είναι η άρνηση ανάληψης ευθύνης και η συνεχής προσπάθεια αποποίησης της ευθύνης αυτής πίσω από μια αφήγηση που λέει “μα εμείς δεν είμαστε ομάδα”. Όταν κάτι περπατάει σαν πάπια, κρώζει σαν πάπια και μοιάζει με πάπια, είναι πάπια. Όταν λοιπόν κάποιοι κάνουν πίνουν μαζί, κάνουν παρέα μαζί, γράφουν κείμενα μαζί, φτύνουν και βρίζουν μαζί, μαντέψτε, είναι μαζί. Έχουμε κουραστεί να ακούμε την αφήγηση του ότι “δεν είμαστε όλοι μαζί”, υπάρχει συλλογική ευθύνη όσο (δεν) υπάρχει συλλογική υπογραφή. Ταυτόχρονα, μας αηδιάζει η συνεχής εργαλειοποίηση του φεμινιστικού λόγου από πλευράς αυτής της παρέας. Δεν μπορεί να ακούμε και να διαβάζουμε καταγγελίες που αφορούν “υβριστικά σχόλια” όταν οι ίδιοι επανειλημμένος μας έχουν αποκαλέσει κάθε έμφυλο κοσμιτικό επίθετο που υπάρχει.
Αυτός είναι και ο λόγος που αρνούμαστε την λογική της κλειδαρότρυπας και σε αυτή την περίπτωση. Η κριτική είναι πολιτική και όχι επί του συγκεκριμένου περιστατικού, κάθε φορά. Το βασικό νήμα που στα μάτια μας ενοποιεί αυτή την παρέα είναι η συνολική της συγκρότηση γύρω από τη βία και από την αντίληψη της επιβολής. Αυτά τα δύο γίνονται εμφανή κάθε φορά που συναντιόμαστε, τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά. Όταν σε διαδικασίες και συνελεύσεις ακούμε φράσεις “ναι αλλά αυτό έχουμε αποφασίσει εμείς, άρα αυτό θα γίνει”, όταν σε πορείες μέσα από μπλοκ στα οποία συμμετέχουμε, χωρίς να υπάρχει πολιτική συμφωνία, αναγκαζόμαστε να διαχειριστούμε συγκρουσιακές καταστάσεις επειδή “η σύγκρουση είναι η μόνη μορφή αγώνα”, τότε έχουμε να κάνουμε με μια παρέα που δεν έχει σχέση ούτε με τα σχήματα ισότητας και ελευθερίας που αναλύουμε παρακάτω, ούτε με την κουλτούρα της συνδιαμόρφωσης. Ταυτόχρονα αυτή η λογική είναι που κάνει αυτό το παρεάκι να τσακώνεται βδομάδα παρά βδομάδα στα Εξάρχεια. Δεν είναι τυχαίο που κανείς άλλος δεν κουβαλάει μασελάκια και κοκάλινα γάντια όταν πηγαίνει για ποτό, αν τα έχεις μαζί, τα έχεις για να τα χρησιμοποιήσεις... Είναι λοιπόν αυτή η κουλτούρα που τους συγκροτεί και στο κίνημα αυτή η κουλτούρα και οι φορείς της δεν έχουν καμία θέση. Κάθε ομάδα και άτομο που συνεργάζεται με αυτή την παρέα, στην πραγματικότητα συναινεί σε αυτή την κουλτούρα μέσω της ακούσιας ανοχής της.
Τέλος, δεν λέμε ότι η ομάδα μας είναι άμοιρη λάθος επιλογών, η διαφορά είναι ότι εμείς έχουμε email, συνέλευση και συλλογική ευθύνη. Όταν υπάρχει πρόβλημα, υπάρχει και δρόμος προς την λύση, η φιλελεύθερη αφορμαλιστική αντίληψη αυτής της παρέας δεν αφήνει τέτοιο περιθώριο, η ευθύνη είτε δεν υπάρχει για αυτούς (αφού δεν είναι ομάδα) είτε δεν μπορεί να αποδοθεί γιατί δεν είχαν συλλογική απόφαση! Παρακάτω βάζουμε 3 ιδεολογικούς και πολιτικούς αστερίσκους για την ενίσχυση των επιχειρημάτων μας. Καλούμε κάθε συλλογικότητα και ομάδα να πάρει στα σοβαρά αυτή την “διαμάχη” στην οποία χτυπιούνται συντρόφισσες εν ώρα εργασίας (για να μην ανοίξουμε τον κατάλογο με τα περιστατικά). Και κλείνοντας, θέλουμε να δηλώσουμε την απόλυτη και χωρίς δεύτερη σκέψη, υλική, ηθική και πολιτική στήριξη στις συντρόφισσες και συναδέλφισσες στο Καφενείο, μέλη της Ταξικής Αντεπίθεσης, που δέχθηκαν την αισχρή και τραμπούκικη επίθεση το Σάββατο 5/9. Μέλη της συλλογικότητάς μας ήταν μπροστά και επιβεβαιώνουν γραμμή προς γραμμή την αφήγηση των συντροφισσών όπως αυτή κατατέθηκε στο κείμενο που ανήρτησαν.
Α) Ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα.
Πολιτικοποιηθήκαμε με αυτή την βασική παραδοχή. Ένα πολιτικό αξίωμα το οποίο θεωρούμε ότι διαχωρίζει τον α/α χώρο από άλλα κομμάτια του ανταγωνιστικού κινήματος τα οποία είναι έτοιμα να θυσιάσουν αξίες και συντρόφους στο βωμό της επιτυχίας. Γνωρίζουμε τη διαλεκτική σχέση που έχει ο σκοπός με τα μέσα επίτευξης, κάθε συγκεκριμένος δρόμος οδηγεί σε συγκεκριμένο προορισμό, και άρα η ηθική ή υλική θυσία στα μέσα επίτευξης αυτού είναι μια ηθική ή υλική θυσία που αντανακλάται στον σκοπό. Το ζήτημα αυτό το αντιμετώπισε ιδεολογικά όσο λίγοι αναρχικοί ο Ερίκο Μαλατέστα καταλήγοντας και αυτός στο ίδιο συμπέρασμα. Η διάκριση μέσων και σκοπού συνεπώς είναι μια ψευδής ιδεολογία που βοηθάει ένα υποκείμενο να κάνει το ίδιο το μέσο σημαντικότερο από τον σκοπό, φανερώνοντας που βρίσκεται η πραγματική του στόχευση.
Δεν είναι δική μας δουλειά να ερμηνεύσουμε τις ρίζες αυτής της ιδεολογικής και πολιτικής στρέβλωσης. Αυτό που είναι δουλειά μας όμως είναι να σχολιάσουμε και να αντιπαρατεθούμε πολιτικά με όσους ανάγουν τα μέσα σε σκοπούς, ειδικότερα, τη βία και ευρύτερα τις συγκρούσεις.
Καμία πράξη δεν είναι σε κενό χρόνου, καμία πράξη καθαυτή δεν έχει αξία. Οι πράξεις-μέσα στοχεύουν σε κάτι, σε μια συγκεκριμένη συγκυρία, σε μια συγκεκριμένη κατάσταση. Μια πράξη από μόνη της δεν μπορεί να κριθεί γιατί δεν εντάσσεται πουθενά, συνεπώς καμία σύγκρουση, καμία πράξη βίας από μόνη της δεν μπορεί να κριθεί ως σωστή ή λάθος αν δεν ενταχθεί σε ένα ιστορικό-πολιτικό πλαίσιο, αν δεν εξεταστούν οι όροι, οι προθέσεις και η στόχευση. Η ανάδειξη της σύγκρουσης, της βίας ή οποιασδήποτε άλλης πρακτικής σε αυταξία, αυτόματα στερεί την όποια δυνατότητα (αυτο)κριτικής, αφού κάτι που από μόνο του έχει αξία δεν μπορεί να κριθεί. Ακόμα, στερείται η δυνατότητα σύγκρισης, γιατί αν η σύγκρουση είναι αυτάξια, δεν μπορεί να διαχωριστεί ο Δεκέμβρης του 08’ από το Μαϊντάν για παράδειγμα. Καταλήγουμε ασφαλώς σε ένα συμπέρασμα ότι η φράση “η σύγκρουση από μόνη της έχει αξία” είναι βαθιά λάθος και μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνη.
Όλα αυτά αναφέρονται γιατί από ορισμένο κόσμο του κινήματος χρησιμοποιούνται σαν επιχειρήματα για να δικαιολογήσουν λάθη, ή να αιτιολογήσουν επιλογές. Εμείς παλεύουμε για ένα κίνημα στο οποίο κάθε κομμάτι του δεν θα είναι ικανό μόνο να περηφανευτεί για τις επιτυχίες του, αλλά θα έχει και την υποχρέωση να απολογηθεί για τα λάθη του. Για ένα κίνημα που θα ξανασυζητήσει τη χρήση της βίας και θα εμποδίζει την αντικοινωνική της έκφραση όταν χρειάζεται.
Εξ άλλου, επιστρέφοντας στα μέσα και τους σκοπούς, η βία και η σύγκρουση είναι μέσα για την κοινωνική-ταξική επανάσταση, αν δεν εξυπηρετούν αντικειμενικά αυτόν τον σκοπό, γίνονται από μόνες τους σκοπός. Το αντικειμενικά τονίζεται καθώς ο καθένας μπορεί να πλαισιώσει όπως θέλει μια πράξη, αυτό δεν σημαίνει αυτόματα ότι η τάδε πράξη πέτυχε τον σκοπό της. Και αν δεν εξετάζεται αντικειμενικά το ζήτημα, σε σχέση δηλαδή με το ποιο ήταν το επιθυμητό και ποιο το εν τέλει αποτέλεσμα της σύγκρουσης και της βίας, τότε μπορεί ο καθένας να δικαιολογείται ή να καταδικάζει εσαεί.
Β) Δεν υπάρχει ελευθερία χωρίς ισότητα.
Τα παραπάνω μας οδηγούν στον επόμενο προβληματισμό. Θεωρούμε ότι η επιδίωξη μιας αόριστης απόλυτης ελευθερίας όπως τονίζεται από κομμάτια του κινήματος είναι βαθιά αντιδραστική και έρχεται σε βάρος της ισότητας. Για να ξανα-επιστρέψουμε στον ηθικό πατέρα της αναρχίας, Ερίκο Μαλατέστα, θέλουμε “ισότητα στην ελευθερία, και ελευθερία στην ισότητα”. Η επιδίωξη της “απόλυτης” ελευθερίας στον καπιταλισμό είναι μια φενάκη η οποία δεν διαφέρει σε τίποτα από την αντίστοιχη φιλελεύθερη επιδίωξη, γιατί στο κέντρο της είναι το άτομο, όχι το σύνολο. Η μετατόπιση του κέντρου βάρους, στον λόγο που εκφέρει μέρος του κινήματος, στο άτομο αντανακλά την φιλελεύθερη κατρακύλα κομματιών της αναρχικής θεωρίας και του αναρχικού χώρου σε πλήρη αντιστοιχία με την άνοδο της θατσερικής αντίληψης περί “τέλους της κοινωνίας”, μιας αντίληψης που αντιπαρέρχεται όλα όσα πιστεύουμε.
Ισότητα λοιπόν στην πράξη σημαίνει μετριασμός της ελευθερίας του ατόμου και ταυτόχρονο διάβημα στο υποκείμενο που συγκροτείται συλλογικά. Αν στη μία περίπτωση το φιλελεύθερο άτομο βλέπει τον εαυτό του σε απόσταση και εκτός του κόσμου δημιουργώντας μια σχέση αλλοτρίωσης με το ίδιο, στην άλλη έχουμε το υποκείμενο που αναγνωρίζει τον εαυτό του εντός της κοινωνίας και επιδιώκει να τον αλλάξει διαμορφώνοντας συλλογικούς φορείς ισότητας ούτως ώστε να μπορεί να εκφραστεί και να υλοποιήσει τις ιδέες του στην πράξη. Καμία συλλογικοποίηση δεν είναι άμοιρη ευθυνών τον υποκειμένων που την συγκροτούν, καθώς οι ίδιοι είναι δημιουργοί του στην αρχή αλλά και στη διάρκεια, και καμία συλλογικοποίηση δεν είναι σε θέση να στηρίξει την συνεχή δημιουργικότητα των υποκειμένων δίχως την ισόποση αναγνώριση και θέσμιση της ελευθερίας και της ευθύνης των μελών του. Συνεπώς δεν θεωρούμε πως απλά η όποιας μορφής συλλογικότητας είναι πανάκεια δημιουργώντας απλές σταθερές και ιεραρχήσεις στο εσωτερικό του φτιαγμένη για λίγους και εκλεκτούς,αλλά πως τα υποκείμενα που το απαρτίζουν ακριβώς επειδή αντιλαμβάνονται το εαυτό τους ως συλλογικό υποκείμενο είναι σε θέση να αναγνωρίσουν την μοναδικότητά τους σφυρηλατώντας μέσα στη συλλογικοποίησή τους ,ως κοινωνικά όντα, την ίδια τους τη μοναδικότητα όπως και τη συνεχή συνειδητοποίηση της μοναδικότητας των άλλων μέσα στο συλλογικό σώμα. Στην αντίθετη περίπτωση ,αν απολέσουμε τη διαλεκτική σχέση προσώπου και κοινωνίας, το ίδιο άτομο θα συνεχίζει να κοιτάει επανειλημμένα μέσα από την κλειδαρότρυπα του «κόσμου του» την κοινωνία διαμορφώνοντας μια ελευθερία κινήσεων που δεν είναι απλά φενάκη καθώς είναι κλεισμένος στον υπερφυσικό του κόσμο ενώ ταυτόχρονα θα αναζητά την αναγκαστική υλική αναγνώριση της κοινωνίας προς αυτόν διαλαλώντας πως κατέχει την απόλυτη ελευθερία. Τι είδους ελευθερία είναι αυτή που κρατάει για λίγα λεπτά , σε εξατομικευμένα βολικό χώρο και ταυτόχρονα δεν λαμβάνει υπόψιν τους γύρω του;
Εμείς απαντάμε πως η ελευθερία του καθενός δεν υφίσταται δίχως τους γύρω του, και άρα είναι αποτέλεσμα της ελευθερίας του συνόλου και αν αυτή η ελευθερία μετριέται, αυτή είναι ανάλογα με το μέγεθος και την δυσκολία των εμποδιών που ξεπερνάει το συνολικό υποκείμενο μέσα από τους αγώνες και την δημιουργικότητά του. Αν αυτό ξενίζει, ας φανταστούμε ένα κίνημα στο οποίο ο καθένας κάνει ό,τι θέλει χωρίς να λογοδοτεί πουθενά, από παραβιαστικές και εξουσιαστικές συμπεριφορές μέχρι καπελώματα και προσωπικές βεντέτες. Εμείς δεν θέλουμε καμία σχέση με ένα τέτοιο κίνημα, και για αυτόν τον λόγο τονίζουμε την ανάγκη για ισότητα. Ισότητα σημαίνει συμπερίληψη στη λήψη αποφάσεων. Ισότητα σημαίνει συντροφική αλληλεγγύη ανεξαρτήτως πολιτικής διαφωνίας. Ισότητα σημαίνει αυτοκριτική ένθεν κείθεν. Δεν υπάρχει ισότητα στην επιλογή ενός κομματιού συντρόφων να επιλέξει να συγκρουστεί στην πλάτη ενός μπλοκ που δεν συναινεί με αυτή τους την επιλογή για παράδειγμα. Ούτε καν ελευθερία υπάρχει, εκτός αν αυτό το κομμάτι είναι τόσο αναρχικό ώστε να θυσιάσει την ελευθερία επιλογής των συντρόφων του για να πετύχει τον σκοπό του να συγκρουστεί!
Δεν υπάρχει ισότητα στον αντικομμουνισμό και την αριστεροφοβία ενός κομματιού του κινήματος. Οι χαρακτηρισμοί “κόκκινοι” και “μαύροι” μάλλον αφορούν παρατάξεις στη στάση του Νίκα στη βυζαντινή αυτοκρατορία και όχι διαφορετικά ρεύματα του κινήματος... Οι αφορισμοί αυτοί γίνονται ώστε να μην χρειαστεί να ανταλλαχθούν επιχειρήματα όταν υπάρχει πολιτική ένδεια. Όσο προβληματική είναι η αναρχοφοβία της αριστεράς τόσο προβληματικός είναι και ο αντικομμουνισμός ο οποίος χρησιμοποιείται ως ένα τακτικό όπλο για να χτυπήσει ομάδες σαν τη δικιά μας, με την κατηγορία “αυτοί είναι κόκκινοι” να ετεροκαθορίζει αυτόν που την απευθύνει ως “μαύρο”. Και είναι ξεκάθαρη κατηγορία γιατί ρητά ή όχι συνοδεύεται από μια φρασεολογία περί ρεφορμισμού και πασιφισμού. Όποιος έχει εικόνα του κινήματος γνωρίζει πόσο “οι κόκκινοι” ιστορικά είναι στην εμπροσθοφυλακή του αγώνα, και δε θα καθίσουμε να επιχειρηματολογήσουμε για τα οφθαλμοφανή. Η αναφορά αυτή γίνεται γιατί, ξανά, δεν υπάρχει καμία ισότητα σε αυτόν τον τρόπο συνομιλίας αλλά κάνει ξεκάθαρη την ιδεολογική και πολιτική ένδεια όσων χρησιμοποιούν αυτούς τους χαρακτηρισμούς.
Γ) Κανείς δεν μπορεί να είναι στο κίνημα χωρίς ευθύνες.
Αν μια επιλογή σηκώνει συζήτηση, αυτή δεν μπορεί να γίνεται ούτε καφενειακά ούτε στα social media. Εμείς ακόμα θεωρούμε της ανοιχτές συνελεύσεις ως ένα προβληματικό μεν, αλλά αναγκαίο και συντροφικό εργαλείο για την επίλυση των διαφωνιών, αλλά αυτές, αν θέλουμε έναν χώρο συντρόφων και όχι έναν χώρο ατόμων, πρέπει να καλούνται από αυτούς/ες/α που παίρνουν τις επιλογές που σηκώνουν συζήτηση, και όχι από τον κόσμο που διαφωνεί. Παρατηρούμε βέβαια, να καλούνται ανοιχτές συνελεύσεις σε προσπάθεια να δημιουργηθούν στρατόπεδα εμπλοκής... Όποιοι θεωρούν ότι μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα εργαλεία αυτά για να φτιάξουν ομάδες κρούσεις εντός του κινήματος είναι βαθιά γελασμένοι...
Κανείς λοιπόν που σηκώνει τα σύμβολά μας και φωνάζει τα συνθήματά μας δεν είναι άμοιρος κριτικής. Μια ακόμη διαφορά του α/α χώρου με την αριστερά είναι η αλληλεγγύη στον κόσμο του χωρίς πολιτικά κριτήρια. Με τον ίδιο τρόπο που όποιος σηκώνει την σημαία με το κυκλωμένο άλφα δέχεται, και θα δέχεται, αλληλεγγύη ανεξαρτήτως διαφωνίας, θα είναι και υπόλογος στο κίνημα.
Δεν υπάρχουν ατομικές διαδρομές σε έναν πολιτικό χώρο, οι επιλογές των μεν δεσμεύουν και τους δε, και όσο πιο σύντομα το καταλάβουμε αυτό τόσα λιγότερα πλήγματα θα δεχθούμε.
Δ) Επίλογος.
Κλείνοντας, εμάς μας ενδιαφέρει το να λειτουργούμε συντροφικά σε αυτόν τον χώρο, αλλά δε θα επιτρέψουμε τη συνέχεια καμίας λασπολογίας για την ομάδα μας, τις ομάδες που συνεργαζόμαστε και τα μέλη μας. Ο χώρος για διαφωνίες είναι στις συνελεύσεις, όχι στην σκουπιδοκουλτούρα της εξαρχειακής νύχτας. Βλέπουμε και θα βλέπουμε κάθε άτομο/ομάδα στον α/α χώρο ως συντροφική, μέχρι αποδείξεως του εναντίου, δεν είμαστε τουρίστες, γνωριζόμαστε όλοι/ες/α πολύ καλά μεταξύ μας. Αυτό το κείμενο πέρα από την προσπάθεια για τη διάνοιξη μιας συζήτησης αποτελεί ταυτόχρονα μια τελευταία έκκληση για τη λήξη κάποιον συμπεριφορών.
Όποια ομάδα ή άτομο έχει πρόβλημα με κάποια επιλογή μας, συλλογική ή ατομική, το email μας είναι taxiki-anasygkrotisi@proton.org και είμαστε διαθέσιμες για οποιαδήποτε επικοινωνία. Οποιαδήποτε διαφορετική προσέγγιση μελών μας μέσω ψευτοτραμπουκισμών και λασπολογίας θα απαντηθεί αναλόγως καθώς εμείς ποτέ δεν εκφράσαμε τέτοιες αντισυντροφικές συμπεριφορές ακόμα και για κόσμο που το έχει κάνει για εμάς.